Deze spectaculairste aller weidevogels broedt bij voorkeur in schrale, vochtige, bloemrijke graslanden. Het voedsel bestaat voornamelijk uit insekten en hun larven en wordt verzameld op slikkige open plekken. Kemphanen zijn vooral bekend door de fraaie voorjaarstooi van de mannetjes, die op de wat hoger en droger gelegen toernooiveldjes schier eindeloze schijngevechten houden om de gunst van de vrouwtjes te verwerven. Na de paring op het toernooiveld draaien de vrouwtjes op voor de zorg om het broedsel. Helaas is dit schouwspel vrijwel uit Nederland verdwenen. Kemphanen zijn in ons land vooral nog te zien in de winter. Scandinavische kemphanen overwinteren in het Waddengebied en langs de rivieren. Nederlandse kemphanen overwinteren meest in West-Afrika.

Europese verspreiding

Kemphanen broeden hoofdzakelijk in de boreale en subarctische klimaatzones: van Engeland, via Scandinavië tot aan de Beringzee en op de Siberische toendra's. Nederland vormt de zuidgrens van de areaal.

Biotoop

Intergetijdenzone, moeras, oevers, rivieren, weiden (kleinschalig), weilanden (uitgestrekt).

Voedsel-en broedbiotoop

Slikken, rivieroevers, waddengebied en natte plekken in graslanden.

Gedrag

In het voorjaar komen groepen kemphanen bij elkaar op baltsplaatsen waar de mannetjes baltsen en de vrouwtjes een partner kiezen.

Trekroute

Contintentaal Europa en kust.

Overwinteringsgebied

Senegal en Mali zijn de belangrijkste overwinteringslanden, maar er zijn ook kemphanen die verder naar het zuiden doortrekken.

Oorzaak afname/toename

De kemphaan staat op de Rode Lijst vanwege de sterke afname van het aantal broedgevallen, in combinatie met een zeer beperkte verspreiding. In de ons omringende landen is de soort inmiddels bijna als broedvogel verdwenen.De voornaamste reden voor de enorme afname van de kemphaan is het verdwijnen van het favoriete graslandtype

Aantal en trend

De kemphaan, of beter kemphen, is lange tijd een gewone broedvogel geweest van graslanden, vochtige heide en duingraslanden. Met name in de tweede helft van de eeuw is het aantal broedende kemphennen in Nederland in een vrije val geraakt: Van 6000 in 1954 via 1500 midden jaren zeventig tot hooguit 400-800 begin jaren negentig. Het gros van de Nederlandse kemphennen broedt in graslandreservaten in Friesland, Groningen en Noord-Holland.

» Terug naar het overzicht