Een beschrijving van de middelste zaagbek doet erg exotisch aan: een dunne en spitse bloedrode snavel, een kopergroene kop met wilde kuif met daarin een helderrood oog. Een witte halsring en roestrode bors met zwart manteltje met witte parels. En inderdaad is de middelste zaagbek een prachtige vogel om te zien. Jammer genoeg is het vrouwtje minder opvallend gekleurd; zij is egaal grijs met een bruine kop. Maar ze heeft een zelfde ongekamde veertooi op het achterhoofd en dezelfde ranke snavel. Middelste zaagbekken zijn visspecialisten. De snavel is van een fijne tanding voorzien (de 'zaag' in de bek). Deze dient om goed grip te hebben op watervlugge gladde vissen. Middelste zaagbekken houden -in tegenstelling tot hun grote familielid de grote zaagbek- meer van zout dan van zoet water.

Middelste zaagbekken komen voor in het noorden van Amerika en Eurazië. In Europa broeden ze vooral op IJsland en in Fenno-Scandinavië, op zoute en brakke meren, in riviermondingen en vergelijkbare plaatsen.

Beken en meren, kust, zee.

Middelste zaagbekken broeden aan kusten en heldere binnenwateren in taiga en bergland en op toendra. Het nest, een kuiltje in de grond, is bekleed met bladeren en dons en is meestal gelegen op korte afstand van de oever. Ze hebben een voorkeur voor zout en brak water.

Ze zwemmen zigzaggend, met hun hoofd door het water op zoek naar voedsel. De middelste zaagbek heeft een voorkeur voor zout en brak water boven zoet water. Middelste zaagbekken worden daarom ook niet in grote aantallen in het binnenland aangetroffen, zoals de grote zaagbek.

Van Scandinavië en de Baltische gebieden naar de noordelijke zeekusten.

De Noordelijke zeekusten, inclusief Nederland.

Sinds enkele decennia heeft de middelste zaagbek vaste grond onder de zwemvliezen gekregen als broedvogel. Toentertijd werd de voorspelling gedaan dat dit zou gebeuren; de deskundigen hebben gelijk gekregen. Inmiddels broeden in Nederland zo'n 35-45 paren, waarvan het grootste deel in de Delta.